Als Bosniëveteraan Colin Bal in 2022 (coronatijd) een fietsttocht onderneemt langs verschillende monumenten in Zeeland om zo aandacht te vragen voor het oorlogsverleden stuit hij op het kruis in de duinen. Een imposant betonnen kruis, maar in haggelijke staat. In zijn enthousiasme plaatst hij op facebook een bericht dat hij het kruis zal gaan opknappen. Wat er dan gebeurt, overtreft zijn stoutste dromen.

Tijdens de Slag om de Schelde zijn burgers door een Duitse krijgsraad standrechtelijk ter dood veroordeeld. Zo vonden Andries Dieleman uit Wissenkerke, Willem Niesthoven en Johan van der Weij uit Middelburg, André Pierets en Albert en Yvan De Colvenaer uit Zelzate in België in de duinen van Valkenisse de dood door een vuurpeloton. Het ging om één van de eerste militaire standrechtelijke executies van burgers in Nederland.

De documentaire vertelt het verhaal achter het kruis en de belevenissen van Colin tijdens het vernieuwen van het kruis. Een indrukwekkende docufilm over hoe iets dat meer dan 75 jaar geleden is gebeurd impact heeft in het nu.

Een jaar later is ook het boek gepubliceerd door de makers van de film. Omdat er zoveel nieuw materiaal was gevonden, denk aan documenten, foto’s, verhalen en nieuwe feiten, die niet allemaal in de film pasten, is dit in een mooi compact en lekker leesbaar boekje gepubliceerd.

Het boek gaat in op de oorlogsgeschiedenis rondom de fusillades op de plek van het kruis. Daarnaast is er veel aandacht voor de herdenkingscultuur die hieruit ontstond. Opvallend is dat dit altijd voortkwam uit burgerinitiatief, waarin de gemeente faciliteerde. De nabestaanden van alle gefusilleerde mannen hebben dit boek een heel bijzondere waarde gegeven. Zij boden veel indringend beeldmateriaal aan wat niet eerder beschikbaar was voor onderzoek en als illustraties niet eerder gepubliceerd.